به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اکولوژی دریای خزر "جلسه دفاعیه پروژه " بررسی پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب به منظور انتخاب مکان مناسب جهت پرورش ماهی در قفس در منطقه جنوبی دریای خزر " توسط آقای دکتر حسن نصراله زاده ساروی ساعت 5/10 سه شنبه 16/6/95 در سالن جلسات این مرکز برگزار گردید.

چکیده

افزایش رشد صنعت آبزی پروری دریایی نیازمند آب با کیفیت مناسب است تا منجر به بهره وری بالا و کم کردن ریسک سلامت انسانی شود. به بیان دیگر، کیفیت آب یک فاکتور مهم و اساسی در موفقیت و عدم موفقیت صنعت آبزی پروری بشمار می آید. بنابراین هدف از این پروژه بررسی کیفیت آب و سطح تروفی در اعماق و لایه های مختلف حوزه جنوبی دریای خزر براساس پارامترهای محیطی ومواد مغذی طی سه دوره (1387،1388 و 1389 در محل های احتمالی استقرار قفس دریایی بوده است(

موقعیت جغرافیایی ایستگاه­ها و اعماق مختلف نمونه برداری در سواحل ایرانی حوزه جنوبی دریای خزر (سال 1392)

نتایج این تحقیق نشان داد که تغییرات دمای آب، شفافیت، pH و اکسیژن محلول در لایه ها و اعماق مختلف به ترتیب برابر 60/32-50/5 درجه سانتیگراد، 00/10-50/3 متر، 80/8-15/7 و00/12-18/3 میلی گرم بر لیتر بوده است. همچنین محدوده ی غلظت یون آمونیم، آمونیاک، یون نیتریت، یون نیترات و یون فسفات به ترتیب برابر 140/0-001/0 میلی گرم برلیتر، 63/22-01/0 میکروگرم بر لیتر، 2/21-1/0 میکروگرم بر لیتر، 423/0-001/0 میلی گرم بر لیتر و071/0-008/0 میلی گرم بر لیتر ثبت گردید. تغییرات ازت معدنی، فسفر معدنی و فسفر کل نیز به ترتیب برابر 75/14-68/0، 68/0-07/0 و 67/2-01/0 میکرومولار بوده است. شکست دمایی برای بسیاری از ماهیان پرورشی اهمیت دارد. در حوزه جنوبی دریای خزر شکست دمایی از عمق بیش از 20 متر در اواخر بهار تا اوایل پاییز اتفاق می افتد. اپتیمم شفافیت آب برای پرورش ماهی در قفس کمتر از 5 متر می باشد که این محدوده تغییرات در اعماق بین 20 تا 50 متر ثبت گردید. محدوده ی تغییرات استاندارد pH و اکسیژن محلول برای پرورش ماهی در قفس به ترتیب برابر 80/7 تا50/8 و بیش از 5 میلی گرم بر لیترمی باشد که نتایج این تحقیقات با محدوده تغییرات pH و اکسیژن محلول و استاندارد منطبق بوده است. فرمهای مختلف ازت (آمونیم، نیتریت و نیترات) در غالب موارد در لایه های مختلف، قابل قبول و کمتر از حد مجاز کشورهای استرالیا و نیوزیلند بوده است. اما در خصوص یون فسفات در سالهای 1388و 1389 در برخی لایه ها بیش ازحد مجاز کشورهای استرالیا و نیوزیلند بوده است. مقایسه نتایج بدست آمده از مواد مغذی در این مطالعه با داده های سال مرجع (سال 1375) در دریای خزر نشان می دهدکه این منطقه از دریای خزر از حالت الیگوتروف خارج شده و به مرحله مزو و یا یوتروف سوق پیدا کرده است. همچنین با مقایسه با شرایط یوتروف سال 1384 مشخص می شود که تغییرات سه متغیر ازت آمونیمی، ازت نیتراتی و فسفر معدنی از مرز یوتروف نگذشته است و اکوسیستم در حالت مزوتروف باقی مانده است.

بطورکلی با توجه به نتایج بدست آمده، بنظر می رسدکه در مناطق بین نزدیک به ساحل (20 متر) تا دور از ساحل (50 متر) حوزه جنوبی دریای خزر (اعماق بین 20 تا 50 متر) خصوصیات لازم برای ماهیان مختلف تقریبا مهیا می باشد. اما از آنجاییکه دریای خزر در دهه هشتاد 4 بار شکوفایی جلبکی (گونه های سمی و مضر) را تجربه کرده است و در سالهای اخیر در تعدادی از سایر گونه ها نیز تراکم به مرز شکوفایی رسیده است و همچنین وجود شرایط مزوتروف در اکوسیستم خزر جنوبی، شایسته است که استقرار قفس های پرورش ماهی با رویکرد احتیاطی بیشتر و ابتدا بصورت پایلوت صورت پذیرد تا به فاجعه زیست محیطی منجر نشود.